Để phát triển du lịch tại các công viên địa chất toàn cầu UNESCO ở Việt Nam, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp: Chính quyền địa phương cấp tỉnh quan tâm nghiên cứu, tổ chức lại mô hình quản lý phù hợp với bối cảnh mới sau sáp nhập; có chính sách, cơ chế đặc thù phát triển vùng công viên địa chất toàn cầu, tập trung chính sách thu hút đầu tư phát triển du lịch, hỗ trợ cộng đồng làm du lịch; chú trọng công tác phát triển sản phẩm du lịch…
Đó là những kiến nghị, đề xuất được đưa ra ở hội thảo “Phát triển du lịch tại các công viên địa chất toàn cầu UNESCO ở Việt Nam”, vừa được tổ chức tại Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam.
Cần bắt nhịp xu hướng mới
Du lịch địa chất là một trong những xu hướng du lịch mới ở Việt Nam, gắn với các loại hình du lịch xanh, sinh thái cộng đồng, nông nghiệp, du lịch có trách nhiệm, gắn với giáo dục – nghiên cứu khoa học. Đây là những loại hình du lịch bền vững được Đảng, Chính phủ, ngành Du lịch và các địa phương quan tâm phát triển.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Bình, Phó Viện trưởng, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam chia sẻ: “Công viên địa chất toàn cầu là một danh hiệu cao quý được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận theo những tiêu chí, tiêu chuẩn, điều kiện nghiêm ngặt, được thẩm định, đánh giá lại và tái công nhận theo chu kỳ 4 năm/ lần. Vì thế, những công viên địa chất toàn cầu được vinh danh có lợi thế rất lớn trong phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, phát triển bền vững, bảo tồn di sản và phát triển du lịch, tăng uy tín để quảng bá, thu hút khách du lịch trong nước, quốc tế”.
Đến nay, Việt Nam có 4 công viên địa chất được UNESCO công nhận, kết nạp vào mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu gồm: Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn; Công viên địa chất Non nước Cao Bằng; Công viên địa chất Đắk Nông và Công viên địa chất Lạng Sơn.
Thực tế, các địa phương đã và đang chú trọng thực hiện công tác bảo tồn, khai thác hiệu quả nhiều giá trị tài nguyên công viên địa chất toàn cầu để phát triển du lịch. Một số tài nguyên đã được khai thác và phát triển thành các khu du lịch, điểm du lịch nổi tiếng, thu hút khách du lịch như: Đại hẻm vực Tu Sản, bãi đá Mặt Trăng, núi đôi Quản Bạ, làng du lịch Lô Lô Chải… ở Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn; Di sản địa chất bazan cầu gối đèo Mã Phục, cảnh quan karst và di sản địa mạo thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, quần thể hồ – sông – hang ngầm Thang Hen, khu di tích lịch sử Pác Bó… ở Công viên địa chất Non nước Cao Bằng; Hệ thống núi lửa, hang động núi lửa, hệ thống thác nước Đray Sáp – Gia Long, hồ Tà Đùng… ở Công viên địa chất Đắk Nông; Núi Mẫu Sơn, Trũng Na Dương, cảnh quan Karst hệ tầng Bắc Sơn, động Tam Thanh… ở Công viên địa chất Lạng Sơn.
Xây dựng các sản phẩm độc đáo, khác biệt
Bà Phạm Thị Hương, Trưởng phòng Quản lý Công viên địa chất Lạng Sơn, Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Lạng Sơn nhận định, giải pháp quan trọng là cần xây dựng, phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo, khác biệt, có sức cạnh tranh cao như du lịch địa chất, du lịch thám hiểm hang động, du lịch mạo hiểm tại công viên địa chất toàn cầu. Với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn, cần xây dựng bộ tiêu chí và thí điểm những mô hình xã, phường, thôn, làng… kiểu mẫu có cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả để từng bước nhân rộng trong toàn vùng.
Tiến sĩ Lê Quang Đăng, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho biết, việc phát triển du lịch tại các công viên địa chất toàn cầu được UNESCO ở Việt Nam vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức đặc biệt là công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các giá trị tài nguyên, phát triển sản phẩm du lịch, thị trường khách, phát triển kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch, kết nối tuyến điểm, liên kết, hợp tác, phát huy vai trò cộng đồng, phát triển nguồn nhân lực. Từ phân tích trên, tiến sĩ Lê Quang Đăng khẳng định, cần có giải pháp đồng bộ từ các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp du lịch và người dân địa phương để giải quyết những “bài toán khó”.
Theo ông Vũ Văn Tuyên, Giám đốc Công ty du lịch Travelogy Việt Nam, nếu coi công viên địa chất “là bảo tàng ngoài trời”, thì doanh nghiệp lữ hành là người kể giúp du khách hiểu và cảm nhận “linh hồn của đá”. Do vậy, các doanh nghiệp lữ hành tiên phong đã thiết kế nhiều tour địa chất, kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa, nỗ lực tạo nên những sản phẩm du lịch gắn với địa chất khác biệt so với du lịch thông thường. Từ tài nguyên địa chất đá – hang – núi, doanh nghiệp biến thành sản phẩm du lịch mang đến trải nghiệm sống động có cảm xúc và giá trị học tập cho du khách.
Tại hội thảo, các chuyên gia cũng đóng góp các ý kiến phát triển du lịch Công viên địa chất toàn cầu UNESCO ở Việt Nam như: Xây dựng các sản phẩm du lịch chuyên biệt, gắn trực tiếp với các giá trị di sản địa chất, từ đó tạo ra dấu ấn khác biệt so với các loại hình du lịch khác; tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch cho địa phương, tăng cường ứng dụng công nghệ số trong khu du lịch địa chất, đẩy mạnh truyền thông và hợp tác quốc tế; phát triển du lịch đảm bảo nguyên tắc bảo tồn gắn với phát triển bền vững…